Quan Tổng trấn La Mã bấy giờ hiệu là Philatô, thuá»™c quí tá»™c Phonxiô. Ông được hoàng đế Tibêriô đặt làm Tổng trấn xứ Giuđêa từ năm 26 đến năm 36. Ông thường đóng tại Xêxanêa bên bờ Ðịa Trung Hải. Trong những dịp đại lá»…, ông Ä‘em quân về thành Jêrusalem chừng mười năm hay hai mÆ°Æ¡i ngày để giữ trật tá»±. Năm nay, dịp lá»… Vượt Qua, dịp Chúa chịu chết, ông cÅ©ng Ä‘em quân về đóng ở giáo đô Jêrusalem trong má»™t đồn kiên cố có 4 tháp cao, gọi là đồn Antônia. Ðối vá»›i thượng vị Tibêriô và Thượng nghị viện La Mã, ông hết sức phục tùng. NhÆ°ng đối vá»›i người Do Thái, ông tỏ thái Ä‘á»™ kiêu căng khinh miệt, và giở những món ác má»—i khi hồ nghi Do Thái muốn lật đổ quyền bính ông. Ông không đếm xỉa đến tục lệ và lá»… nghi tôn giáo của họ, vì thế đã hÆ¡n má»™t lần ông Ä‘i sai đường lối chính trị đối vá»›i dân, làm bọn sÄ© phu Do Thái oán hận.

  Má»™t ngày kia ông lấy tiền trong ngân khố của Thánh đường để xây cất má»™t ống dẫn nÆ°á»›c. Cá»­ chỉ đó làm các Trưởng tế vô cùng tức bá»±c. Ðể dàn hòa, ông truyền cho quân lính lấy những thuẫn bằng vàng bắt được của các dân Ä‘em vào để ở Thánh đường. Ông tưởng thế là đẹp lòng dân. NhÆ°ng trái lại, những thuẫn đó có khắc hình những tượng thần ngoại giáo, nên Do Thái cho là ông muốn vÅ© nhục Ðấng Giavê. Các Trưởng tế và Kỳ lão liền mượn dịp này, sai người sang La Mã để phản đối, khiến La Mã lệnh cho ông phải thu hồi những thuẫn đó. Từ đó, sau cuá»™c thất bại này, ông đâm ra nhu nhược và do dá»±, ít dám Ä‘i ngược ý dân, nhất là trong những vấn đề tôn giáo.

  Vậy sáng ngày thứ sáu, ấn định xong chÆ°Æ¡ng trình, các Trưởng tế, Luật sÄ© và Kỳ lão Ä‘em Chúa đến xá»­ ở dinh quan Philatô. ChÆ°Æ¡ng trình của họ là biến vấn đề tôn giáo thành vấn đề chính trị, nghÄ©a là : Hẳn Chúa có tá»™i vá»›i dân tá»™c và tôn giáo, nhÆ°ng nhất là có tá»™i vá»›i thượng vị Rôma. Hôm ấy ngày áp lá»… Vượt Qua, nên thủ đô Jêrusalem chật ních người, các đường phố tấp nập kẻ Ä‘i người lại. Khi quân lính Ä‘iệu Chúa đến dinh ông Philatô, dân chúng nhìn xem và bàn tán má»—i người má»™t cách. Người này nói : Kìa Giêsu, nhà tiên tri đã bị bắt và bị trói cả hai tay ! Người kia nói : Mà tất cả các Trưởng tế Luật sÄ© và Kỳ lão đã kết án Giêsu, chắc Giêsu là má»™t người dối trá má»›i bị thế. Người khác nữa : NhÆ°ng này những phép lạ của hắn ở đâu, những phù pháp của hắn đã biến Ä‘i đàng nào ? Thôi đích rồi, xÆ°a kia hắn chỉ huyền hoặc dân Ä‘en. Bàn tán thế, rồi họ bên phe kẻ mạnh và quay ra phản đối Chúa. Họ bÆ°á»›c theo bọn đối phÆ°Æ¡ng của Chúa đến tận dinh ông Philatô.

Nhưng đến dinh ông Tổng trấn, họ đứng ngoài sân, chứ không vào trong nhà, vì theo tục lệ của họ, vào nhà người ngoại là mắc nhơ, không còn được mừng lễ Vượt Qua nữa. Ðã được báo trước, ông Philatô ung dung bước ra ngoài hiên để xử án. Ðồng thời, hai tên lính áp điệu Chúa lên thềm cao và bắt Ngài đứng về phía tay phải. Philatô bệ vệ ngồi trên một chiếc ghế khắc chạm rất khéo, và không để mất thì giờ, ông quay nhìn xuống bọn nộp Chúa, đi thẳng vào vấn đề và lãnh đạm hỏi :

    --Người này có tá»™i gì mà các ngÆ°Æ¡i truy tố ?

  Câu hỏi của Philatô nhÆ° gián tiếp bênh người bị cáo, làm các ủy viên Do Thái bá»±c tức, tất cả Há»™i đồng Cá»™ng tọa và dân phải khó nhọc trong ngày áp lá»… đến để xin ông xá»­ cho má»™t việc hệ trọng mà ông lại hỏi thế Æ° ? Hay ông hồ nghi về thái Ä‘á»™ Ä‘oan trang của Ngài ? Cả bọn liền lên giọng bất mãn :

    Nếu không có tá»™i, chúng tôi ná»™p nó cho quan làm gì ?

  Ðể ủng há»™ câu nói trên, nhiều Trưởng tế, Luật sÄ© và Kỳ lão cùng nhao nhao lên tố cáo, má»—i người nói má»™t câu :

   --Nó đã sỉ nhục tôn giáo !

   --Nó dám hăm Ä‘e sẽ phá Thánh đường !

   --Nó mạo xÆ°ng là Chúa Cứu Thế !

   --Nó dám tá»± nhận là Con Ðức Chúa Trời !

   --Nó dùng tà thuật để lừa dối dân Ä‘en ! Và nó đáng chết !

  Thái Ä‘á»™ của họ làm ông Philatô tức khí, ông nói dịu mát lại :

    --Thế các ngÆ°Æ¡i hay Ä‘em người này Ä‘i và xá»­ theo luật của các ngÆ°Æ¡i.

  Bọn đàn anh Do Thái cảm thấy trong lời nói đó má»™t Ä‘iều chua chát vì họ mất quyền lên án tá»­ hình. NhÆ°ng lúc hữu sá»± cÅ©ng phải nhún nhường, họ đáp lại :

    --NhÆ°ng quan biết, chúng tôi không có quyền xá»­ tá»­ ai.

  Hai tiếng “xá»­ tử” vang bên cạnh người bị trói có vẻ hiền lành đứng trÆ°á»›c mặt ông Philatô, làm đầu óc ông nổi lên ý nghÄ© về má»™t việc tối hệ. Hai mắt ông ánh lên má»™t tia nghi hoặc. Ông biết lắm, nhiều cái đối vá»›i Do Thái là trọng tá»™i, nhÆ°ng đối luật Rôma, chỉ là vô tá»™i hay là má»™t tá»™i thường không đáng kể.

  NhÆ°ng bọn cáo già của Ðền thờ hiểu biết : tố cáo Giêsu về vấn đề tôn giáo sẽ không được việc, song chỉ làm trò cười cho viên Tổng trấn. Họ chuyển sang địa hạt khác, truy tố phạm nhân về tá»™i chính trị. Họ đồng thanh cáo buá»™c :

 --- Tá»™i nó rất lá»›n, Chúng tôi bắt được nó tuyên truyền, xúi dân làm loạn, cấm dân ná»™p thuế, và muốn được tôn làm Cứu Thế, làm vua.

  Ðó là những lời tố cáo khá rõ rệt và chi tiết. Tuy nhiên, những lời tố cáo đó hoàn toàn là vu oan. Chúa có giảng dạy thật. NhÆ°ng không bao giờ Ngài xúi dân làm loạn cả. Ngài chỉ dạy người dân khổ sở lầm than biết cách tìm hạnh phúc đích thá»±c, cÅ©ng nhÆ° Ngài dạy “Của Xêgia trả cho Xêgia” chứ không bao giờ Ngài đả Ä‘á»™ng đến người La Mã. Còn vấn đề “Cứu Thế” Ngài đã nêu rõ ý nghÄ©a siêu nhiên của danh từ đó, chứ không bao giờ Ngài tuyên bố theo ý nghÄ©a chính trị và phàm tục nhÆ° họ gán cho Ngài. Sau cùng, lời tố cáo “làm vua” thật là vô lý quá, vì Ngài chẳng có quân binh khí giá»›i và không màng chi đến của cải ; trái lại có lần dân chúng muốn tôn Ngài làm vua, Ngài phải trốn tránh, và Ngài hằng sống vá»›i kẻ nghèo khó, chứ không lui tá»›i lá»›p người giàu sang. Và quả thá»±c, nếu những lời tố cáo trên đây có nền tảng chắc chắn, hẳn ông Philatô phải coi là trọng hệ. NhÆ°ng càng tố cáo ông càng sinh nghi. Ông nghÄ© người khôn ngoan và hiền lành đứng trÆ°á»›c mặt ông không thể phạm những tá»™i nhÆ° thế được.

Chắc hẳn đó chỉ là chuyện bịa đặt do lòng ác của dân chúng. Phải, ông lập luận : giới Ðạo trưởng, Luật sĩ và Kỳ lão, lũ rắn độc của Ðền thờ, rất ghét La Mã và ghét ông, hằng tìm cách lật đổ ông và quét sạch ảnh hưởng của người thống trị, không lẽ đã hóa dại, cùng nhau đến tố cáo ở tòa ông một người đồng bào có óc cách mạng đứng lên đả phá người La Mã. Bởi vậy, ông nghĩ đây chỉ là chuyện thù hằn, và muốn biết rõ chuyện hỏi người bị cáo là tốt hơn. Nên ông đứng dậy, lui vào nhà trong và truyền cho quân lính đem Chúa Giêsu vào. Ông bỏ qua những điểm phụ, đi vào điểm chính ngay, thân mật hỏi Chúa :

    --Ông có phải là Vua Do Thái không ?

  NhÆ°ng Chúa không thÆ°a, Ngài im lặng, vì quả thá»±c rất khó làm cho má»™t người La Mã, hÆ¡n nữa má»™t người vô thần theo chủ nghÄ©a Pyrô, vẫn mù tịt về những lời hứa “Cứu thoát” của Ðức Chúa Trời, hiểu ngay được cái ý nghÄ©a vÄ© đại của má»™t vì vÆ°Æ¡ng trong NÆ°á»›c Siêu Nhiên, Ngài sẽ lập, má»™t nÆ°á»›c muôn đời tồn tại, vượt trên mọi nÆ°á»›c thế gian. NhÆ°ng vẻ khẩn khoản nhÆ° muốn chóng được nghe má»™t tiếng “không” bởi miệng Ngài để tha ngay, ông Philatô hỏi lại nữa :

    --Ông là Vua Do Thái phải không ?

  Bây giờ im lặng nữa, tức là gián tiếp phản lại mình và chối là nói dối, Ngài cÅ©ng không muốn nói dối để thoát thân, Ngài liền đáp lại ông Philatô, nhÆ°ng vá»›i má»™t câu ngầm phân biệt ý nghÄ©a tiếng “Vua” mà Ngài sẽ nhận :

    --Quan tá»± ý nói ra Ä‘iều đó, hay có ai đã nói vá»›i quan về tôi ?

  Câu đó có nghÄ©a là  : Quan hiểu tiếng “Vua” theo ý nghÄ©a nào ? Nếu quan tá»± ý nói tiếng “Vua” có nghÄ©a chính trị và người xÆ°ng mình là vua người là phản loạn. NhÆ°ng nếu chính người Do Thái nói cho quan, tiếng “Vua” lại có nghÄ©a tôn giáo, chỉ chức vụ má»™t nhà tiên tri hay má»™t vị cứu thế, khác hẳn vá»›i người phản loạn.

  Nghe lời Chúa, ông Philatô đâm hoang mang, nhÆ°ng biết đích xác quan niệm người Do Thái về tiếng “Vua” và tiếng “Cứu Thế” Ông nhún vai trả lời Chúa giọng kiêu kiêu:

   --Ta đây đâu phải là người Do Thái ? Ta chỉ biết dân tá»™c của ông và các TrÆ°Æ¡ng tế đã ná»™p ông cho ta. Thế ông đã hành Ä‘á»™ng gì ?

Nhưng không để ý đến câu thoái thác của Philatô. Chúa Giêsu trở lại vấn đề đã nêu ra, giải thích chức vụ của Ngài :

    --NÆ°á»›c của tôi không giống nÆ°á»›c của thế trần này. Bằng chứng là, nếu tôi làm vua theo nghÄ©a thế tục hiểu, hẳn quân Ä‘á»™i của tôi đã đánh tháo để tôi khỏi bị ná»™p cho người Do Thái. NhÆ°ng công việc đã xảy ra, vì quả thá»±c vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c của tôi không phải bởi thế gian.

  Nghe Ngài nói, Philatô cho là kỳ khôi quá : Thế ra lại có hai thứ quốc gia, má»™t ở thế trần má»™t ở trên trời Æ° ? Phải ! Người ta nói ở trên trời có thần minh và thánh chúa. NhÆ°ng đó là chuyện hoang đường, còn nÆ°á»›c ở thế trần này má»›i là cái gì có thá»±c chứ ? Ông ngạc nhiên, tròn hai mắt nhìn Chúa và hỏi lại :

    --Thế ông thật là vua ?

  Chúa đáp lại :

    --Phải ! Tôi là vua theo ý nghÄ©a đã nói. Tôi sinh ra và xuống trần vì má»™t nhiệm vụ : Làm chứng về sá»± thật...Tất cả những ai tìm sá»± thật, sẽ nghe lời tôi.

  Nói thế, Chúa đã giảng rõ nÆ°á»›c của Ngài là NÆ°á»›c Trời, má»™t nÆ°á»›c thiêng liêng ở trong lòng má»—i người. Ai phục thiện, ai yêu chân lý, người ấy là công dân của NÆ°á»›c Trời. Sá»± thật là sá»± thật. Theo sá»± thật người ta phải lÆ°Æ¡ng thiện, công chính, bác ái, từ bi và khoan dung quảng Ä‘á»™, không tham lam, không ích ká»· đê hèn. Chức vụ của Ngài là tuyên giảng sá»± thật đó. Ngài giảng để cải hóa các linh hồn, và để đạt mục đích, Ngài không cần tiền bạc và quân Ä‘á»™i nhÆ° các vua chúa thế gian. NhÆ°ng Ngài cần những lÆ°Æ¡ng tâm thiện hảo biết nghe lời Ngài, để Ngài Ä‘em lại cho ánh sáng sá»± thật, ngõ hầu kiến tạo nÆ¡i các linh hồn má»™t nÆ°á»›c Yêu ThÆ°Æ¡ng và Hòa Bình, vượt trên giá»›i hạn thời gian và không gian.

  NhÆ°ng Philatô là con người võ tÆ°á»›ng kiêm chính trị, suốt đời quen dùng bạo lá»±c và mÆ°u mô, không thèm biết đến sá»± thật. Hay đối vá»›i ông, sá»± thật là sức mạnh, là cường quyền, là chính khoái lạc của đời sống. Nên nghe qua những danh từ “vua của sá»± thật” ông chỉ tỏ vẻ ngạc nhiên và lãnh đạm. Rồi nghÄ© bụng, hay người bị cáo đây là má»™t triết gia muốn kéo ông vào má»™t khu vá»±c rắc rối đầy những huyền hoặc bí nhiệm, vượt khu vá»±c ông không quen. Ông tỳ vào thành ghế, vừa đứng dậy vừa lãnh đạm hỏi :

  --Sá»± thật là gì ?

  Hỏi thế là để trốn thoát, và không cần đợi Chúa đáp lại, ông vá»™i trở ra ngoài hiên. Sá»± hiện diện của ông làm cả công đình náo Ä‘á»™ng. Ông chÆ°a kịp nói, từ các góc, nhất là phía các Trưởng tế và Kỳ lão, đã rầm rầm nổi dậy những lời khiếu nại, đòi ông lên án cho Chúa Giêsu mà quân lính vừa Ä‘iệu ra đứng ở chá»— cÅ©. Ông bá»±c mình quay nhìn Chúa và nói :

    --Ông có nghe thấy bao nhiêu chứng cá»› buá»™c tá»™i ông không ? Ông không thÆ°a lại Ä‘iều gì à ?

  TrÆ°á»›c những lời truy tố, người bị cáo thường hay kêu lên hoặc múa may để chữa tá»™i, minh chứng là mình oan. NhÆ°ng ở đây, Chúa vẫn bình tÄ©nh thản nhiên, không thÆ°a lại má»™t lời nào, khiến ông bỡ ngỡ và thán phục. Ông có cảm tưởng nhà triết học này là đồ đệ của Platon : “Há»… bị cáo gian là giở lối lặng thinh, không thèm thÆ°a lại.” Sau cùng ông nghÄ© người bị cáo đây quả là vô tá»™i và bọn sÄ© phu Do Thái tố cáo Ngài chỉ để thỏa lòng oán giận hÆ¡n là vì công tâm công lý. Ông muốn tha Ngài. Ông giÆ¡ tay truyền mọi người yên lặng, tuyên bố vá»›i các Trưởng tế và toàn dân :

    --Ta không thấy người này có tá»™i hay Ä‘iều gì đáng phải kết án.

  NhÆ°ng lời tuyên bố của ông bị phản đối kịch liệt, những tiếng huyên náo rầm rá»™ vang lên cả má»™t góc trời. Cảm tưởng của họ nhÆ° mồi ngon sắp chạy thoát. Những người truy tố Chúa nhao nhao lên tiếng : Sao ?.....Sao thế nào ? Quan định tha má»™t kẻ giả mạo Æ° ?

    --Má»™t kẻ xui nhân nổi loạn, má»™t kẻ chuyên nói dối để kiến ăn, má»™t kẻ làm náo Ä‘á»™ng khắp miền Galilêa đến Giuđêa Æ° ?!......

  Nghe nói đến “Galilêa: ông Philatô mừng, vì những người ở xứ đó không thuá»™c quyền ông, nhÆ°ng thuá»™c quyền vua Hêrôđê và vua này hiện Ä‘ang ở Jêrusalem. Ông liền Ä‘iều tra xem Ngài có phải là người xứ Galilêa không để tìm má»™t lối thoát. Mấy phút sau, biết rõ Ngài thá»±c là người xứ Galilêa, ông liền sai giải Ngài đến tòa vua Hêrôđê để vua này xét xá»­.

(Còn Tiếp) = Chiếc Áo Trắng