Chúa Giêsu đã tiên báo trước số phận của các môn đệ: “Tôi tớ không lớn hơn chủ nhà. Nếu họ bắt bớ Thầy, họ cũng sẽ bắt bớ anh em” (Ga 15,20). Lời nói này của Chúa Giêsu cũng đã nên ứng nghiệm nơi thánh Carloro và các bạn tử đạo. Được nung nấu bởi tình yêu Chúa và khát vọng mang Tin Mừng của Chúa đến cho mọi người, các ngài đã chấp nhận hy sinh tất cả, tựa như hạt lúa gieo vào lòng đất, phải thối đi để sinh nhiều bông hạt khác.

Chúng ta có thể tóm lược bối cảnh rao giảng Tin Mừng và cái chết vì đức tin của các ngài bằng những điểm sau:

Thực Trạng Đất Nước Uganda

Vào thế kỷ 19, Uganda (thuộc Trung Phi) là một đất nước còn lạc hậu và mê tín. Họ thời lạy bụt thần, coi các vật “Lạ” chung quanh là thần thánh và các sự kiện lạ trong thiên nhiên là hành động của thần minh. Họ sẵn sàng chém giết và ăn thịt lẫn nhau. Trẻ em thì bị bỏ rơi. Phụ nữ bị xem như thú vật, như một vật sở hữu, nên họ phải làm việc cực nhọc và bị tàn sát theo ý muốn của đàn ông.

Sự Ghen Ghét Của Các Phù Thủy

Với lối sống hoang dã và mê tín, thì đất nước Uganda là mãnh đất tốt cho các phù thủy và buôn người lợi dụng để trục lợi. Do đó, sự hiện diện của các vị thừa sai đã làm cho họ ghen tức, vì bị mất quyền lợi và ảnh hưởng. Họ tố nhà vua là những người theo đạo Thiên Chúa mưu phản để chiếm ngai vàng. Trong lúc nhà vua đang bực tức vì những người có đạo lên án lối sống buông thả của ông ta. Cho nên, nhà vua đã ra lệnh bắt thánh Carloro và các vị thừa sai khác nhằm “xóa sổ” các vị thừa sai và người công giáo khỏi đất nước Uganda.

Các Chứng Nhân Kiên Cường

Khi thánh Carloro và các vị thừa sai bắt đầu rao giảng Tin Mừng thì nhà vua vui mừng và sẵn sàng ủng hộ các ngài. Tuy nhiên, các phù thủy và những kẻ buôn người Ả Rập lại sinh lòng ghen ghét, đã xúi dục nhà vua bắt đạo. Nhà vua đã nghe theo lời của họ và ra lệnh bắt giết các thừa sai và những ai tin vào Chúa.

Giữa những khó khăn do cuộc bách hại đạo gây nên, các ngài vẫn can đảm làm chứng cho Chúa, dù biết rằng niềm tin của các vị có nguy cơ đánh đổi bằng giá máu của mình. Khi bị bắt và đem đi thiêu sống, Giuse đã mạnh mẽ tuyên bố: “Một Kitô hữu không sợ chết đâu”. Nhiều vị chứng nhân khác bị kìm kẹp bởi gông cùm, đặt trên củi để thiêu sống. Người ta đốt chân các ngài, trong khi các ngài vẫn hằng cầu nguyện. Một phù thủy nói với các ngài: “Thiên Chúa sẽ không cứu các ngươi đâu”. Bruno trả lời: “Ông không đốt cháy linh hồn chúng tôi được đâu, nhưng nó sẽ bay lên Thiên đàng”.

Nhà vua, các phù thủy và kẻ buôn người nghĩ rằng cái chết của các ngài sẽ làm cho người khác khiếp sợ và bỏ đạo; nhưng họ đã nhầm. Cái chết anh dũng của các vị thừa sai đã mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước Uganda, cũng như cho Châu Phi: Kỷ nguyên tái sinh về tôn giáo cũng như xã hội. Chân phước giáo hoàng Phaolo VI đã nói lên điều này trong dịp phong thánh cho các ngài: Cái chết bi thảm của các ngài đã giúp kiến tạo một dân mới về lòng đạo đức, xây dựng một truyền thống tinh thần mới, khả dĩ mang lại sự tiến bộ cho dân tộc.

Lạy Chúa, Chúa đã làm cho thánh Carloro và các bạn tử đạo hôm này được can trường làm chứng cho Tin Mừng giữa bao cơn thử thách và bách hại. Xin cho chúng con biết can đảm làm chứng cho Tin Mừng của Chúa giữa lòng nhân thế hôm nay, để trong mọi hoàn cảnh và ở mọi nơi Thiên Chúa được tôn vinh. Amen.

Montfort Nguyễn Xuân Pháp O.Cist