Trả lời: Trong một thăm dò gần đây của giáo hội công giáo Hoa Kỳ, 80% những người được hỏi nói rằng Đối với họ thánh ca trong thánh lễ rất quan trọng. Tuy nhiên, chỉ 13% là hoàn toàn thoả mãn với thánh ca mà họ nghe và hát. Thánh ca trong thánh lễ rất quan trọng không chỉ vì được một ca viên hát solo hoặc một ca đoàn thật đông người, một ban nhạc hùng hậu để phụ thêm lời cầu nguyện, một phương tiện tạo ra tâm tình nhưng vì nó là toàn bộ cho việc thờ phượng phụng vụ của chúng ta.

ĐTC Phanxicô xác định rõ ràng mục đích của âm nhạc trong thánh lễ. Ngài nói: “đầu tiên là sự nhiệt thành tham dự mầu nhiệm của Thiên Chúa, trong ý nghĩa rằng nó xảy ra trong từng cử hành Bí Tích Thánh Thể, mà trong đó chính Thiên Chúa hiện diện giữa dân người, những người thực sự được gọi để tham dự vào sự cứu độ được hiện thực qua việc khổ nạn và sống lại của Chúa Giêsu” (bài giảng tại Santa Marta, 12.12.2013). Công đồng Vatican 2 mời gọi một sự tham dự hoàn toàn, năng động và ý thức của giáo dân trong thánh lễ. Giống như việc giới thiệu ngôn ngữ địa phương trong phụng vụ, âm nhạc là phương tiện để nuôi dưỡng sự tham dự này.

Tuy nhiên, ĐTC Phanxicô cũng ghi chú rằng “việc giới thiệu ngôn ngữ địa phương vào trong phụng vụ đã tạo ra nhiều vấn đề: về ngôn ngữ, hình thức và thể loại âm nhạc. Đồng thời, một sự xoàn xỉnh, hời hợt và sáo ngữ rất thịnh hành đang làm tổn hại đến nét đẹp và sự xúc cảm của việc cử hành phụng vụ (ĐTC Phanxicô, Address to Participants in the International Conference on Sacred Music, March 4, 2017). Âm nhạc phụng vụ phải có cả hai về tính thẩm mỹ cũng như sự đúng đắn thần học. Thí dụ, bất cứ bài hát nào ám chỉ đến Bí tích thánh thể như là bánh và rượu sẽ không được hát trong thánh lễ. Bí tích thánh thể là Mình và Máu Chúa Kitô vì thế các bản nhạc phải biểu lộ thực thể này. Hoặc không phải bản nhạc nào có chữ Chúa trong đó là được phép hát trong thánh lễ, chẳng hạn như "con quỳ lạy Chúa trên trời, sao cho con lấy được người con yêu…"

Hãy nâng tâm hồn lên với Chúa trong phụng vụ luôn luôn vượt ra khỏi những biên giới của ngôn ngữ con người. Vì thế, phụng vụ, bởi tính tự nhiên của nó, mời gọi sự trợ giúp của âm nhạc và bài hát để ca ngợi Thiên Chúa. Âm nhạc và các dụng cụ âm nhạc thay đổi tuỳ theo nền văn hoá. Trong phụng vụ, là một khả thể để hội nhập nhiều bản nhạc và dụng cụ để chúng làm tăng việc cử hành và đưa chúng ta tập trung vào Thiên Chúa.

Khi nói về dụng cụ âm nhạc trong phụng vụ, thì đàn ống organ giữ một vai trò quan trọng trong giáo hội công giáo Latin giữa những dụng cụ âm nhạc khác. Không giống như những dụng cụ khác, đàm ống organ có thể diễn tả toàn thể cảm xúc của con người, từ vui mừng đến đau buồn, từ ca tụng đến kêu van. Được phát minh vào thế kỷ thứ ba trước Chúa Giáng sinh, đàn ống Organ được đưa vào phụng vụ vào thế kỷ thứ 10. Nó trở thành dụng cụ thích hợp cho thánh ca. Với âm thanh đa dạng, nó nhắc chúng ta về sự bao la của Thiên Chúa. Đàn ống organ có khả năng tạo một cảm xúc tốt đẹp của âm nhạc dẫn chúng ta đến sự cảm nghiệm sự hiện diện của Chúa, Đấng ôm lấy chúng ta trong tình yêu ân sủng của Người, đưa sự hài hoà và vui mừng vào trong cuộc sống chúng ta.

Âm nhạc có một vai trò trong việc thờ phượng bởi vì chúng ta có cả linh hồn và thể xác. Cầu nguyện phát xuất từ chiều sâu của tâm hồn. Chỉ dùng lời nói chưa đủ để diễn tả tất cả những gì chúng ta muốn nói. Nhưng, âm nhạc có sức mạnh để truyền đạt sứ điệp và tình cảm mà lời nói không thể diễn tả. Âm nhạc là chiếc cầu giữa thế giới vật chất và khía cạnh tâm linh. Nó biến đổi con đường cuộc sống vào con đường ý thức tâm linh. Âm nhạc đưa chúng ta ra khỏi chính mình và mở rộng tâm hồn với Thiên Chúa. Thánh ca phụng vụ vì thế, trước tiên, là ca ngợi và thờ phượng Thiên Chúa chứ không phải là hát cho cộng đoàn nghe. Phụng vụ không phải là điều mình muốn nhưng là ca ngợi và thờ phượng Thiên Chúa và chúng ta bước vào việc mà Chúa muốn chúng ta làm.

Nhiều nhạc sĩ tài danh như Beethoven, Bach, Mozard nhìn nhận rằng tài năng âm nhạc của họ chưa đủ để sáng tác một bản nhạc hay. Họ cần sự cảm hứng từ Thiên Chúa. Thiên Chúa yêu mến âm nhạc. Thánh Vịnh, thánh thi là sách nhạc. Âm nhạc đến từ Thiên Chúa, cho nên khi tham dự hoặc sáng tác, trình diễn, hoặc chỉ lắng nghe, chúng ta đang nhận quà tặng từ Thiên Chúa.

Trong thánh lễ, chúng ta chọn để lắng nghe thánh ca và hướng tâm hồn vào việc ca tụng Thiên Chúa. Không tham gia vào việc hát chung trong thánh lễ sẽ giới hạn và làm giảm đi sự tham dự của chúng ta trong phụng vụ. Thư thánh Phaolô tông đồ giởi tín hữu Ephêsô khuyên chúng ta Hãy đối đáp với nhau thánh vịnh, lời ca, lời vãn của Thần khí; xướng ca, tụng niệm kính Chúa hết lòng anh em (Eph 5:19)

Lm FX Nguyễn Văn Tuyết