Các bài đọc hôm nay đưa ra nhiều hình ảnh phong phú đối nghịch nhau. Những hình ảnh này đại diện cho những thực thể và sự đáp trả khác nhau của con  người đối với hành động biến đổi và cứu độ của Chúa trong thế giới. Tiên tri Baruch là thư ký và cũng là phụ tá của tiên tri Giêrêmia, qua bài đọc Một, đưa ra hình ảnh của một thành phố đang chuyển đổi từ than khóc đến vui mừng, từ đổ nát đến cuộc sống mới. Tin mừng đưa ra hình ảnh về quyền lực và sự giàu có của giai cấp lãnh đạo thế gian và sự hoang vu của một tiên tri trong hoang địa. Trong khi các nhà lãnh đạo thế gian lo lắng về việc duy trì quyền lực của họ, thì vị tiên tri trong hoang địa chỉ lo lắng đến việc tái cấu trúc tâm hồn của con người để họ có thể nhận lấy ơn cứu độ.

Tin mừng đưa ra hai hình ảnh đối nghịch nhau. Hoàng đế Tibêriô của Rôma, Phongxiô Philatô, toàn quyền xứ Giuđêa,  Philipphê, thủ hiến xứ Ituria và Tracônitêđê; Lysania, thủ hiến xứ Abilêna; và Anna và Caipha là thượng tế (Lc 3:1-2). Đây là danh sách của những người quyền lực, giàu có và ảnh hưởng nhất trên dân Do Thái đang sống tại Palestine vào thời đó. Họ là những người làm chủ các cung điện vĩ đại, tuy nhiên cuộc sống của họ rất xa cách đối với điều kiện sống và những lo lắng của người dân đang sống dưới sự cai trị của họ. Từ hình ảnh này Luca giới thiệu một hình ảnh khác: “Có lời Chúa đã kêu gọi Gioan, con Giacaria, trong hoang địa.” Một sự chuyển đổi địa lý từ những cung điện do con người xây dựng đến hoang địa do Thiên Chúa sáng tạo. Từ cung điện nơi ăn chơi trác táng đến một hoang địa hoang vu, nơi của thử thách, biến đổi và mạc khải, nơi mà con người đến để chuẩn bị thi hành thánh ý Chúa.

Gioan Tẩy giả không phải là nhà chính trị nhưng là tiếng kêu trong sa mạc để dọn đường Chúa (Is 40:3-5). Ý định của Chúa là cứu độ và giải thoát con người, không chỉ từ sự giam cầm chính trị nhưng quan trọng hơn, từ sự giam cầm tâm linh, được biểu lộ trong sứ vụ của Gioan Tẩy giả với sứ điệp: “hãy thay đổi cách sống bằng cách lấp mọi hố sâu của thành kiến, bạt mọi núi đồi của kiêu ngạo và làm ngay thẳng mọi con đường cong queo của bất công, để nhìn thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa.”  Những việc làm này là để đổi mới con người, chuẩn bị họ một hình ảnh mới, một mảnh đất màu mỡ, nơi mà ơn cứu độ có thể bám rễ được. Đối với Gioan Tẩy Giả, sự biến đổi hoặc sám hối xảy ra ngay bên trong cuộc sống của con người, bên trong các mối liên hệ giữa người với người được biểu lộ qua cuộc sống ngay thẳng và trong một tình yêu vô vị lợi.  Lời công bố của ngài sắc bén như ngọn roi quất vào tâm hồn dân chúng khi ngài khiển trách về lối sống vô trách nhiệm và hờ hững của họ. Sứ điệp của ngài tuy rất đơn sơ nhưng đã khiến những người Do Thái đương thời phải đối diện với một số vấn đề thuộc phạm vi lương tâm và công bình xã hội (Lc 3:7-14). 

Sứ điệp của ngài cũng là một nhắc nhớ cần thiết để chúng ta có một thái độ sống của một Kitô hữu. Để làm lại từ đầu, để tự vấn lương tâm để biết mình là ai.  Để nhận ra những gì nên làm và điều gì không nên làm. Để kiểm điểm tâm hồn để xem trong đó có còn một chỗ trống để Chúa có thể ngự vào hay không.  

FX Nguyễn Văn Tuyết